ویتامین D به کمک نور خورشید در پوست ساخته می‌شود. همچنین این ویتامین در برخی مواد غذایی مانند ماهی، زرده تخم‌مرغ، لبنیات غنی شده و مکمل‌های غذایی یافت می‌شود.
مطالعات گذشته نشان داده‌اند که در بیماران مبتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو (تخریب کننده عصب) میزان ویتامین D خون در مقایسه با افراد سالم کمتر است. بنابراین، این فرضیه ایجاد شده که افزایش میزان این ویتامین (به کمک نور خورشید و یا دریافت مکمل) می‌تواند سودمند باشد. اعتقاد عمومی بر این است که مصرف مکمل ویتامین D می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها و یا روند پیشرفت آن‌ها را کاهش دهد.
نتایج یک مطالعه جدید که در مجلهNutritional Neuroscience منتشر شده نشان می‌دهد که ویتامین D از ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروز یا ام اس (MS)، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و سایر بیماری‌های مغزی جلوگیری نمی‌کند. به عبارت دیگر، اگرچه ویتامین D برای حفظ سلامتی بدن ضروری است، اما یک درمان معجزه‌آسا برای اختلالات مرتبط با مغز به شمار نمی‌رود.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مواجهه با اشعه ماورای بنفش (UV) خورشید در برابر برخی‌ اختلالات عصبی مانند MS نقش حفاظتی دارد. به گفته محققان احتمالاً اشعه UV از طریق مسیری که به ویتامین D مرتبط نیست، این اثر مفید را اعمال می‌کند. البته لازم است در این مورد مطالعات بیشتری انجام شود.

www.novindiet.com

در مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا بیماری ام‌اس بخش‌های از غلاف میلین که یک ماده چربی ضروری برای عملکرد سیستم عصبی است توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود و در نتیجه موجب ایجاد اختلال‌هایی در بدن می‌شود.

 به گفته کمیته پزشکان برای پزشکی مسئولانه، پس از گذشت یک دهه از ابتلا به ام اس، بیش از نیمی از بیماران مبتلا به این بیماری یا به شدت ناتوان می‌شوند، یا بستری شده و یا مجبور به استفاده از ویلچر می‌شوند.

از نظر بسیاری از متخصصان، علائم و پیشرفت بیماری ام اس با مصرف برخی غذاهای مناسب و حذف برخی دیگر، کاهش یافته و نشان می‌دهد که این تغییر در برنامه‌ی غذایی به بیماران ام‌اس کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
بیشتر بخوانید

 رژیم غذایی مناسب در بیماری ام اس
دکتر John A. Mcdougal، از متخصصان مشهور در زمینه تأثیر رژیم غذایی در پیشگیری از ابتلا به ام اس و عود آن و همچنین دکتر Roy Swank، متخصص اعصاب که تحقیقات گسترده‌ای را در اواخر دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ انجام داد، معتقدند که داشتن یک رژیم غذایی کم‌چرب می‌تواند به بیماران مبتلا به ام اس کمک کند و روغن‌های حیوانی و گرمسیری علائم MS را بدتر می‌کنند. روغن گرمسیری شامل روغن نارگیل، هسته خرما یا روغن نخل هستند. این سه روغن مانند تمام چربی‌ها و روغن‌ها حاوی انواع مختلفی از اسیدهای چرب هستند؛ اما برخلاف روغن‌های گیاهی دیگر، حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب اشباع شده هستند. روغن نارگیل ۹۲٪، روغن هسته پالم ۸۲٪ و روغن پالم ۵۰٪ چربی اشباع شده دارد. متخصصان ام اس، امروزه رژیم غذایی کم‌چربی و پر فیبر را توصیه می‌کنند.

بهترین مواد غذایی برای مبتلایان به ام اس

غذاهای سرشار از ویتامین D
شیوع بیشتر MS در بیماران مبتلا به کمبود ویتامین D مشاهده می‌شود. منبع اصلی ویتامین D  نور مستقیم خورشید است. برای جلوگیری از پیشرفت و یا کند شدن بهبود این بیماری از مواد غذایی غنی‌شده با ویتامین D بیشتری بخورید و یا از مکمل ویتامین D استفاده کنید.

گوشت‌های بدون چربی
اگر می‌خواهید گوشت را به رژیم غذایی خود وارد کنید، مرغ‌های ارگانیک، بوقلمون یا قسمت‌های بدون چربی گوشت در حد اعتدال، انتخاب‌های خوبی هستند. دکتر روی سوانک و همچنین دکتر جان مک دوگال توصیه می‌کنند سطح چربی را زیر ۲۰ گرم در روز نگه دارید؛ زیرا تحقیقاتشان نشان می‌دهد دریافت بسیار کم چربی در رژیم غذایی می‌تواند پیشرفت بیماری را در برخی بیماران متوقف کند.

غلات کامل
خوردن غلات کامل به جای آرد تصفیه شده یا کیک‌های فرآوری شده باعث افزایش فیبر، حفظ قند خون پایدار، بهبود عادات سالم روده و کمک به رفع خستگی در MS می‌شود. جو، برنج قهوه‌ای و کینوآ نمونه‌های خوبی از غلات کامل و سبوس‌دار هستند که می‌توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید.

میوه‌های تازه
یبوست در افراد مبتلا به ام اس دیده می‌شود. انواع میوه‌ها را برای دریافت فیبر بیشتر به منظور افزایش حرکت روده‌ها و جلوگیری از یبوست میل کنید. علاوه بر این، خوردن غذاهای کامل مانند میوه به جای قندهای تصفیه شده می‌تواند به تثبیت قند خون و مبارزه با خستگی نیز کمک کند. نکته‌ی دیگر این که میوه‌ها مخصوصاً میوه‌های قرمز و بنفش حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که با رادیکال‌های آزادی که ممکن است موجب تخریب میلین شوند، مبارزه می‌کنند.

سبزیجات
سبزیجات برگ سبز، اسفناج، کلم، کلم بروکلی، کلم برگ، مواد غذایی پُر فیبری هستند که به رفع یبوست کمک کرده و قند خون را تثبیت می‌کنند. یک رژیم غذایی لبریز از سبزیجات به حفظ وزن سالم و جلوگیری از بروز سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. رژیم غذایی کم چرب و پر فیبری که توسط دکتر "روی سوانک" توصیه می‌شود با استفاده از سبزیجات و یک رژیم غذایی که اکثر آن را گیاهان تشکیل می‌دهد و چربی‌های حیوانی در آن بسیار کم است، محقق می‌شود.

ماهی‌های چرب
میزان مصرف ماهی‌های حاوی امگا ۳ مانند سالمون، ساردین، ماهی تن، ماهی قزل‌آلا و ماهی خال‌مخالی را افزایش دهید. آن‌ها اسیدهای چرب خوبی دارند که از التهاب جلوگیری می‌کنند و برای متعادل کردن رژیم غذایی ما که معمولاً از نظر اسیدهای چرب امگا ۶ بیشتر است، مفید هستند. عدم تعادل بیش از حد نسبت اسیدهای چرب امگا ۶ به امگا ۳ می‌تواند باعث فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی بدن شود و این یک معضل در مولتیپل اسکلروز است. البته از آنجایی که طب سنتی سردمزاجی را عامل ابتلا به ام اس می‌داند بهتر است هنگام تهیه‌ی ماهی از ادویه‌های گرم و خشک استفاده کنید و بعد از آن هم از مواد غذایی با طبع گرم مانند خرما و چای زنجبیل استفاده کنید.

روغن‌های گیاهی
به جای روغن‌های اشباع شده مانند کره یا روغن‌های قنادی از روغن زیتون، روغن شاهدانه یا روغن بذر کتان استفاده کنید. این روغن‌ها دارای چربی‌های اشباع‌نشده سالمی هستند که به کاهش کلسترول و کاهش التهاب کمک می‌کنند.

زردچوبه
مولتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری است که باعث ایجاد التهاب و آسیب در مسیرهای عصبی می‌شود. خوردن غذاهایی که التهاب را متوقف می‌کنند می‌تواند به کاهش علائم بیماری‌ ام اس کمک کرده و احتمالاً از پیشرفت آن جلوگیری ‌کند. زردچوبه ادویه‌ای است که به دلیل داشتن عنصر کورکومین، با التهاب مبارزه می‌کند. در تحقیقی که در دانشگاه وندربیلت انجام شد، مشخص شد تزریق زردچوبه به موش‌ها باعث کاهش یا حذف علائم یک بیماری شبیه ام اس به نام بیماری EAE یا همان آنسفالومیلیت تجربی خود ایمن می‌شود.

آووکادو
آووکادو ماده غذایی دیگری است که خواص ضدالتهابی فراوانی دارد. فیتواسترول‌های آووکادو حاوی سرکوب کننده‌های التهاب هستند. آن‌ها همچنین منبع خوبی از چربی‌های اشباع نشده سالم هستند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک کنند. اگر در جایی زندگی می‌کنید که به آن دسترسی دارید، از مصرف آن غافل نشوید.

زنجبیل
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، مشخص شد عصاره زنجبیل دارای ویژگی‌های ضد عصبی التهابی فوق‌العاده‌ای است. یک ریشه صاف و محکم آن را انتخاب کنید و یک یا دو قطعه از آن را به چای مورد علاقه‌تان اضافه کنید، یا آن را به سالاد و دسرتان اضافه کنید.

دانه کدو تنبل
بسیاری از افراد مبتلا به MS، از نظر میزان منیزیم دچار کمبود هستند که علاوه بر علائم دیگر می‌تواند منجر به بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن شود. تخمه کدو تنبل منبع خوبی از منیزیم است که حاوی حدود ۱۵۰ میلی‌گرم در هر وعده است. از منابع خوب دیگر منیزیم می‌توان به اسفناج، کنگر فرنگی و شکلات تلخ اشاره کرد. علاوه بر این، دانه‌هایی مثل تخمه کدو تنبل، تخم کتان و دانه چیا همچنین منابع خوبی از چربی‌های اشباع نشده هستند.

تخم‌مرغ
تخم‌مرغ حاوی ویتامین B۱۲ است که نقش مهمی در ساخت گلبول‌های قرمز، حفظ سیستم عصبی و تعدیل میلین دارد. ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در محصولات حیوانی از جمله تخم‌مرغ، گوشت و مرغ مشاهده می‌شود. ویتامین B۱۲ در برخی از غلات غنی شده نیز یافت می‌شود گزارشات نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به MS هستند، ویتامین B۱۲ کمی دارند، بنابراین دریافت مقدار کافی از این ویتامین از طریق رژیم غذایی مهم است.
 
بدترین غذاها در ام اس

چربی‌های اشباع شده
از غذاهایی که حاوی چربی‌های اشباع و ترانس زیادی هستند، پرهیز کنید. چربی‌های اشباع شده بیشتر از مواد غذایی با منشاء حیوانی به دست می‌آیند. بنابراین باید از مصرف چربی‌های حیوانی یا روغن‌های گرمسیری مانند نارگیل، هسته خرما یا روغن نخل اجتناب کرد.

الکل
الکل یک عامل پریشانی سیستم عصبی مرکزی است. طبق گزارش انجمن ملی ‌ام اس، مصرف الکل موجب بدتر شدن علائم عصبی مانند عدم تعادل و عدم هماهنگی در فرد مصرف‌کننده می‌شود. علاوه بر این، نوشیدن الکل می‌تواند با مصرف داروهای تجویزشده برای MS، اثر تداخلی و خطرناکی داشته باشد.

قند و شکر
از غذاهای سرشار از قند و شکر ساده خودداری کنید، زیرا آن‌ها به عدم تعادل قند خون و خستگی ناشی از MS کمک می‌کنند. علاوه بر این، از بین رفتن یا کم شدن تحرک در بیماران مبتلا به MS، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و مراقبت بر مصرف قند می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند.

غلات تصفیه شده
از برنج سفید، سیب زمینی، نان سفید و تمام غلات تصفیه شده پرهیز کنید. غلات تصفیه شده در ناپایداری قند خون نقش دارند و خطر چاقی و دیابت را افزایش می‌دهند.

مونو سدیم گلوتامات
افزودنی غذایی منو سدیم گلوتامات (MSG) یکی از موادی است که می‌تواند آسیب بیشتری به غلاف میلین وارد کند بنابراین بیماران مبتلا به ام اس باید برچسب‌های غذایی را به دقت بخوانند و هنگام سفارش غذا بررسی کنند تا از مصرف هرگونه غذای حاوی MSG جلوگیری کنند.

لبنیات پرچرب
از مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های حیوانی و اشباع شده پرهیز کنید. برای حفظ رژیم غذایی کم چربی، یا محصولات لبنی کم‌چرب را انتخاب کنید یا محصولات لبنی را محدود کنید.

نمک
طبق تحقیقات انجام شده مصرف زیاد نمک با تشدید علائم MS مرتبط است. برای مصرف کمتر نمک در غذاها ادویه‌هایی مانند فلفل سیاه را جایگزین کنید. از تمام محصولات کنسرو شده که سدیم بسیار زیادی دارند، خودداری کنید و اگر مجبور به مصرف آن‌ها شدید، مواد غذایی موجود در آن را کاملاً بشویید تا از شر سدیم اضافی آن خلاص شوید.

کافئین
بیماران مبتلا به ام اس اغلب دچار مشکلات مربوط به مثانه و ادرار هستند. پرهیز از مصرف کافئین می‌تواند به مدیریت برخی از علائم مرتبط با مثانه و پیشگیری از تحریک آن کمک کند.

گلوتن
گندم، چاودار، جو و هر غذای تهیه شده با این غلات از جمله آرد سفید حاوی گلوتن است. برخی تحقیقات ارتباط بین بیماری مولتیپل اسکلروزیس و بیماری سلیاک (شرایطی که خوردن غذاهای حاوی گلوتن باعث آسیب به روده کوچک می‌شود) را مشاهده کرده‌اند. بنابراین بیماران مبتلا به MS باید آزمایش عدم تحمل گلوتن را انجام دهند و در صورت وجود مشکل از رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده کنند.

تغذیه در بیماران MS

تغذیه صحیح برای هر شخصی مهم است، اما استفاده از یک رژیم غذایی صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب بویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری، کاهش علایم و میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. از سوی دیگر با داشتن تغذیه صحیح می توان عوارض داروهای مصرفی متعددی که بیمار ناگزیر به مصرف آنهاست را به حداقل رساند.

وضعیت تغذیه در بیماران ام اس:

وضعیت تغذیه و عادات غذایی دربیماران مبتلا به ام اس به طور وسیع مطالعه و گزارش نشده است. برخی از مطالعات نشان داده اند که بسیاری از بیماران ام اس از سوء تغذیه رنج می برند. سوء تغذیه شرایطی است که درآن مواد مغذی کافی برای حفظ عملکرد سالم بدن وجود ندارد و در اثر رژیم غذایی نامناسب و ناکافی ایجاد می شود.

در بیماران ام اس سوء تغذیه با آسیب به سیستم ایمنی ارتباط دارد. سوء تغذیه بر عملکرد ذهنی، قدرت عضلات تنفسی و نقصان برخی مواد مغذی اثر می گذارد. این عوامل باعث تشدید علایم ام اس از قبیل ضعف عضلانی، خستگی و اسپاسم عضلانی می شود.

کاهش وزن و لاغری مفرط معمولا" در بیماران مبتلا به ام اس مشاهده می شود. اختلال در بلع، بی اشتهایی، خستگی، ضعف و مصرف داروها عوامل بروز کاهش وزن در بیماران مبتلا به ام اس می باشند.

از سوی دیگر اضافه وزن و چاقی نیز در بیماران مبتلا به ام اس گزارش شده است. استفاده از داروهای استروئیدی و ضد افسردگی، کم تحرکی و داشتن یک زندگی روزمره غیرفعال از عوامل بروز جاقی در بیماران می باشد. چاقی باعث بدتر شدن خستگی، افزایش بروز عوارضی مثل زخم فشاری، تشکیل لخته های خونی(ترومبوز) و بدتر شدن ناتوانی به وجود آمده ، می شود.

رژیم غذایی: یک عامل خطر برای ام اس

در مطالعات مختلف رژیم غذایی به عنوان یکی از عوامل خطر بروز ام اس و تشدید علایم آن معرفی شده است. در مطالعه ای که حدود 50 سال پیش در بیماران ام اس انجام شد، مصرف اسیدهای چرب اشباع شده بخصوص چربی های حیوانی به عنوان مهمترین عامل بروز و تشدیدکننده بیماری ام اس معرفی گردید. اسیدهای چرب اشباع، چربی هایی هستند که به طور معمول در دمای اتاق به شکل جامدند و معمولا" منشا حیوانی دارند و در موادی مثل گوشت های چربی دار، پوست مرغ، کره حیوانی، خامه، پنیرخامه ای، فراورده های حاوی شیرکامل وجود دارند. منابع گیاهی چربی های اشباع شامل روغن نارگیل، روغن خرما و کره کاکائو می باشد.

همچنین در برخی از مطالعات مصرف بیش از حد شکر و شیرینی جات، الکل، غذاهای گوشتی کبابی، مصرف قهوه و چای به عنوان عوامل بروز ام اس معرفی شده اند؛ اما هنوز مطالعه دقیقی برای تعیین تاثیر این غذاها بر بروز ام اس انجام نشده است.

مواد غذایی مفید در ام اس :

رژیم غذایی مناسب باعث کند شدن سیر بیماری و کاهش میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. استفاده از رژیم غذایی مناسب در این بیماران باعث کاهش نشانه های شایع بیماری مثل یبوست، خستگی، افسردگی، ناتوانی درانجام فعالیت روزمره، اسپاسم و بی حسی می شود. در ادامه به برخی از مواد غذایی که درمطالعات اخیر به عنوان مواد غذایی مفید در کاهش علایم بیماری ام اس شناخته شده اند، اشاره می گردد.

- اسیدهای چرب غیراشباع بخصوص اسیدهای چرب امگا3 و امگا6 به عنوان یک عامل پیشگیری کننده از وقوع ام اس یا تشدید آن می باشد. اسیدهای چرب غیراشباع به عنوان یک جزء مهم در ساختن سیستم عصبی و میلین(غلاف دور رشته های عصبی که در ام اس دچار آسیب می شوند) می باشد؛ از سوی دیگر اسیدهای چرب غیراشباع به تنظیم فشارخون بدن کمک می کنند، باعث بهبود خونرسانی بخصوص خونرسانی از طریق عروق کوچک می شوند، از تجمع گلبول های قرمز جلوگیری می کنند و بر جذب ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین های A, D, E, K کمک میکنند.

منابع اسیدهای چرب غیراشباع شامل روغن های گیاهی از قبیل روغن زیتون، کانولا، آوکادو و مغزهای گیاهی شامل بادام، فندق و بادام زمینی می باشد.

چربی های امگا3 در ماهی های چربی دار شامل ماهی ماکرال، شاه ماهی، ساردین و سالمون می باشد. منابع گیاهی آن شامل دانه سویا، روغن کانولا، گردو و تخم کتان می باشد.

چربی های امگا6 در روغن دانه ها و مغزهای گیاهی مثل روغن کاژیره(کافیشه)، روغن آفتابگردان و روغن دانه کنجد وجود دارد.

- ویتامین D : نقش ویتامین D در بهبود علایم ام اس و پیشگیری از بروز بیماری در چندین مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان می دهد افرادی که در معرض نور خورشید هستند و یا مواد غذایی سرشار از ویتامین D دریافت می کنند، کمتر به بیماری ام اس مبتلا می شوند. تغذیه صحیح برای هر شخصی مهم است، اما استفاده از یک رژیم غذایی صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب بویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری، کاهش علایم و میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. از سوی دیگر با داشتن تغذیه صحیح می توان عوارض داروهای مصرفی متعددی که بیمار ناگزیر به مصرف آنهاست را به حداقل رساند.